Η ιστορία των τρόλεϊ στην Ελλάδα (Α’ μέρος)

Με γνώμονα την ανάδειξη όλων των μορφών της ηλεκτροκίνησης, και δη αυτών που διαμορφώνουν την αστική καθημερινότητα των πολιτών, το CarsElectric ξεκινά μια σειρά αφιερωμάτων, με πρώτο «σταθμό» τα τρόλεϊ ή αλλιώς τα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία. Για αυτόν τον σκοπό επισκεφθήκαμε το αμαξοστάσιο των τρόλεϊ στο Ρουφ, ένα πραγματικό στολίδι.

Με την πολύτιμη βοήθεια των επικεφαλής του Σωματείου Τεχνικών και Υπαλλήλων ΟΣΥ πρώην ΗΛΠΑΠ, πρόεδρο Θανάση Καραμητόπουλο και αντιπρόεδρο Παναγιώτη Μανιατόπουλο, ξεναγηθήκαμε στον χώρο του αμαξοστασίου, όπου στεγάζεται το παρελθόν, το παρόν αλλά και το ηλεκτρικό μέλλον των τρόλεϊ.

Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των τρόλεϊ

Αναγκαία πριν τη «ξενάγηση» στους χώρους του αμαξοστασίου, όπου φιλοξενούνται όλες οι «γενιές» των τρόλεϊ που κυκλοφόρησαν στους δρόμους της Αττικής, αποτελεί μια εισαγωγή στα τεχνικά χαρακτηριστικά των ηλεκτροκίνητων λεωφορείων.

Τα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία αποτελούν το ενδιάμεσο μεταφορικό μέσον μεταξύ του Τραμ και του θερμικού λεωφορείου και συνδυάζουν αφ’ ενός τα πλεονεκτήματα των θερμικών λεωφορείων έναντι του Τραμ, ήτοι την ευελιξία και το μικρό κόστος και αφετέρου τα πλεονεκτήματα του Τραμ έναντι των θερμικών λεωφορείων ήτοι φιλικότητα προς το περιβάλλον λόγω της ηλεκτροκίνησης.

Τα πλεονεκτήματα των ηλεκτροκίνητων λεωφορείων είναι:

• Η μη εκπομπή καυσαερίων και η «φιλικότητα» προς το περιβάλλον
• Η μικρότερη κατανάλωση ενέργειας

Οι ηλεκτρικοί κινητήρες χρησιμοποιούνται σαν γεννήτριες για την επιβράδυνση του οχήματος και την ενέργεια της πέδησης δυνάμεθα να την επαναχρησιμοποιήσουμε. Η ηλεκτρική πέδηση, μάλιστα, διπλασιάζει τη διάρκεια ζωής των πεδίλων της πέδησης.

Επιπρόσθετα, ο ηλεκτρικός κινητήρας μπορεί να αναπτύξει τη μέγιστη ροπή του σε σχεδόν μηδενική ταχύτητα, ενώ ο θερμικός κινητήρας αναπτύσσει την πλήρη ισχύ του σε υψηλές στροφές.

Ένα ακόμη αξιοσημείωτο στοιχείο που ξεχωρίζει τους ηλεκτροκινητήρες, είναι ότι παράγουν αισθητά λιγότερο θόρυβο από τους θερμοκινητήρες. Είναι χαρακτηριστικό πως όταν το ηλεκτροκίνητο λεωφορείο είναι σε στάση, δεν θορυβεί καθόλου.

Τα πρώτα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία στην Ελλάδα

Τα πρώτα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία στην Ελλάδα ήρθαν από την Ιταλία το 1939. Το μηχανικό τους μέρος κατασκευάστηκε στα εργοστάσια της FIAT και το ηλεκτρικό από την εταιρεία G.CE.

Συνολικά δώδεκα οχήματα (διαξονικά) παρέλαβε το ελληνικό κράτος και δέκα εξ’ αυτών στον Πειραιά από το 1948 μέχρι και το 1983.

Τα δύο, μάλιστα, εκλάπησαν από τα γερμανικά κατοχικά στρατεύματα κατά την αποχώρησή τους από την Ελλάδα.

Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτών των οχημάτων ήταν:

• Διαστάσεις: Μήκος 8832 x Πλάτος 2440 x Υψος 2900 χλστ.
• Χωρητικότητα: 28 επιβάτες καθήμενοι και 28 όρθιοι επιβάτες.
• Ισχύς: 2x 61KW, 600 VDC τύπου σειράς. Δύο κινητήρες, ένας σε κάθε οπίσθιο ζεύγος τροχών.
• Τα οχήματα δεν έχουν διαφορικό
• Όλα τα βοηθητικά κυκλώματα φωτισμού, σήμανσης κλπ, λειτουργούσαν με τάση 600 VDC
• H ρύθμιση των στροφών των κινητήρων γινόταν με εφαπτήρες, οι οποίοι άνοιγαν και έκλειναν μέσω ενός ηλεκτροπνευματικού συστήματος.

Η έλευση των ρωσικών τρόλεϊ

Τα ρωσικά τρόλεϊ που εμπλούτισαν τον «στόλο» εν Αθήναι, ήταν κατασκευής του εργοστασίου Energoma Chexport.

Κατά τα έτη 1972-1980 παρελήφθησαν 126 οχήματα, το 1983 η χώρα μας πήρε άλλα 50, τα έτη 1984-1985 άλλα 80 και τέλος τα έτη 1990-1992 άλλα 100.

Τα τρόλεϊ αυτά αποσύρθηκαν σταδιακά από την Αθήνα από το έτος 2000 μέχρι και το 2003.

Τα κύρια χαρακτηριστικά των ρωσικών τρόλεϊ ήταν:

• Διαστάσεις: Μήκος 1194 x Πλάτος 2500 x Υψος 3347 χλστ.
• Χωρητικότητα: 24 επιβάτες καθήμενοι και 76 όρθιοι
• Ισχύς: Ένας ηλεκτροκινητήρας 120 ΚW, 600 VDC τύπου σύνθετου διέγερσης για τα πρώτα 176 τρόλεϊ και 150 ΚW, 600 VDC τύπου σειράς για τα υπόλοιπα 180 τρόλεϊ.

Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους ήταν ο ηλεκτρομηχανολογικός μηχανισμός ρύθμισης των στροφών του κινητήρα έλξης, μέσω παρεμβολής αντιστάσεων στο κύκλωμα του κινητήρα για τη ρύθμιση των στροφών.

Η νέα γενιά των τρόλεϊ

Το 2004 ξεκινά και ολοκληρώνεται η παραλαβή 91 διαξονικών και 51 τριαξονικών αρθρωτών τρόλεϊ από την κοινοπραξία ΕΛΒΟ/ΝΕΟΠΛΑΝ/ΚΙΕPE ELEKTRIK.

Τα εν λόγω οχήματα είναι υβριδικά, εφοδιασμένα με ντιζελοκινητήρες EURO 1 ή 2 που κινούν ηλεκτρογεννήτρια (ηλεκτροπαράγωγο ζεύγος), η οποία παρέχει ρεύμα στους κινητήρες για δυνατότητα αυτονομίας στην κίνηση, όταν παραστεί ανάγκη.

Διαθέτουν υπερσύγχρονο εξοπλισμό και είναι πλήρως κλιματιζόμενα, υπερχαμηλο-δάπεδα και ευέλικτα στη κίνησή τους.

Το ηλεκτρικό μέλλον των τρόλεϊ είναι εδώ

Στο αμαξοστάσιο του ΟΣΥ πρώην ΗΛΠΑ στο Ρουφ (Σαλαμινίας 18), στεγάζονται, προσωρινώς και δύο ηλεκτρικά λεωφορεία που πραγματοποιούν δοκιμαστικά δρομολόγια στο κέντρο της Αθήνας.

Πρόκειται για το πολωνικής κατασκευής Solaris Urbino και για το κινεζικής κατασκευής BYD.

Το CarsΕlectric εισήλθε στα… άδυτα του κινεζικού λεωφορείου, για το οποίο ετοιμάζουμε ένα ξεχωριστό αφιέρωμα.

Πάρτε μια πρώτη γεύση από το ηλεκτρικό λεωφορείο που φιλοξενείται στο αμαξοστάσιο του ΟΣΥ στο Ρουφ.