Πίσω από τις ακραίες αλλά και ευχάριστες επιθετικές γραμμές του αυτοκινήτου, βρισκόταν ο Marcello Gandini.Ο κορυφαίος σχεδιαστής, με το ιδιαίτερο πάθος στο συγκεκριμένο στιλ. Ο οποίος και έχει βάλει την υπογραφή του μεταξύ άλλων σε μοντέλα «σταθμούς». Όπως οι Lamborghini Miura και Countach, η Alfa Romeo 33 Carabo και η Lancia Stratos. To Fiat X1/9, μισό αιώνα και μετά την παρουσίασή του, κάνει πιο ξεκάθαρο από ποτέ πως είχε έρθει για να φέρει τα πάνω κάτω.
Το ξεκίνημα
Το 1969, το studio Bertone δημιούργησε το αρχέτυπο Autobianchi Α112. Από το 1972 έως και το 1982 η παραγωγή ξεκινούσε στις εγκαταστάσεις του Bertone και ολοκληρωνόταν στο θρυλικό Lingotto. Ενώ από το 1982, χρονιά όπου ο κινητήρας αντικαταστάθηκε απο έναν μεγαλύτερο των 1,5 λίτρων, ο Ιταλός καροσερίστας, ανέλαβε και όλο το «πακέτο» της προετοιμασίας.
Το 1972 λοιπόν, ο Gandini σχεδίασε και τις κοφτερές ανατρεπτικές γραμμές στο Fiat X1/9, ένα κεντρομήχανο σπορ αυτοκίνητο. Που θύμιζε κάτι και απο super car. Τα αναδιπλούμενα φωτιστικά σώματα, ήρθαν να ολοκληρώσουν και την σπορ, αλλα΄και μινιμαλ εικόνα. Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Χ1/9, αποτελούσε και η αποσπώμενη οροφή του, που μετέτρεπε το μοντέλο από κουπε σε τάργκα.
Ο Gandini φρόντισε να υπάρχει και αρκετός ελεύθερος χώρος κάτω από το καπό, για την τοποθέτηση και της οροφής.
Μηχανικά – επιδόσεις
Τον κινητήρα που έιχε κεφαλή απο αλουμίνιο, σχεδίασε ο Αουρέλιο Λαμπρέντι της Ferrari. Εγκάρσια τοποθετημένος και πίσω απο την πλάτη του οδηγού. Ο αρχικός 8βάλβιδος σε σειρά και υπερτετράγωνος (86x55,5 χλστ), τετρακύλινδρος κινητήρας των 1.290κ.εκ. και με συμπίεση 8,9:1. Και με το 32άρι καρμπυρατέρ της Weber, είχε απόδοση 75 ίππων στις 6.000 σ.α.λ και ροπή 9,7 κιλών στις 3.400 σ.α.λ. Ενώ και προερχόταν αυτούσιος από το Fiat 128.
Με το 4άρι σασμάν και τα λίγα 880 κιλά του αμαξώματος, το μικρό σπορ Fiat, έκανε τα 0-100 σε 12,5” και το χιλιόμετρο σε 33,7” και με την τελική του ταχύτητα να αγγίζει τα 175 χλμ/ώρα! Αυτή η διάταξη του μοτέρ στο κέντρο, έδινε εκτός από την καλύτερη κατανομή του βάρους και πιο σπορ αίσθηση. Και επέτρεπε τη διατήρηση του πολύ χαμηλού μπροστινού μέρους, το οποίο και φιλοξενούσε μόνο το ψυγείο.
Ανάμεσα στον κινητήρα και στην αυστηρά διθέσια καμπίνα των επιβατών, οι μηχανικοί βρήκαν χώρο και για το ρεζερβουάρ βενζίνης των 48 λίτρων. Ολοκληρώνοντας έτσι τη συγκέντρωση του βάρους στο κέντρο του οχήματος. Σε συνδυασμό και με την ανεξάρτητη ανάρτηση, με γόνατα MacPherson μπροστά και πίσω. Και το σύστημα πέδησης με δίσκους σε όλους τους τροχούς 227 χιλιοστών. Δίκαια το Χ1/9 προσδιορίζεται σαν ένα αυθεντικό και σπορ μοντέλο.
Στην «αρρένα»
Η επιθετική σχεδίαση και τα σπορτίβ χαρακτηριστικά, έκαναν την Fiat με την Abarth να τολμήσουν και τη συμμετοχή του μοντέλου σε επιλεγμένους αγώνες. Οι λίγες όμως ιδιωτικές προσπάθειες στην κλάση των 1.300 κυβικών που το επιχείρησαν, δεν είχαν συνέχεια.
Συνοψίζοντας
Τα τελευταία X1/9 που βγήκαν απο το εργοστάσιο έλαβαν και το όνομα Gran Finale. Ήταν μια τροποποίηση της ειδικής έκδοσης SE του 1988-1989, αλλά με την προσθήκη πίσω αεροτομής και σημάτων gran finale.
Με τη συνολική παραγωγή να φτάνει και μέχρι το 1989 περίπου τις 150.000 μονάδες, το X1/9 γνώρισε ιδιαίτερη επιτυχία. Ειδικότερα ανάμεσα και στους νέους, που έψαχναν ένα σβέλτο, χαμηλό, σπορ, αλλά και «μπάνικο» αυτοκίνητο, με χαμηλό κόστος συντήρησης, ανταλλακτικών και αγοράς.
Χάρη και στη δυναμική του εμφάνιση, κατάφερε να συνεχίσει την παράδοση της Fiat στην κατασκευή προσιτών σπορ αυτοκινήτων. Που απέναντι στην «πληβεία» τους καταγωγή, αντιπαράθεταν μια εξαιρετικά δυνατή προσωπικότητα.