Φαίνεται απίστευτο, αλλά έχουν περάσει 31 χρόνια από τη μαύρη Πρωτομαγιά του 1994 και ένα από τα χειρότερα Grand Prix στην ιστορία της Formula 1 και τον χαμό του Ayrton Senna.

To 1994 η Formula 1 έκανε ένα μεγάλο και μοιραίο βήμα προς τα πίσω. Η Διεθνής Ομοσπονδία Αυτοκινήτου (FIA) δεν ήταν ευχαριστημένη από την κυριαρχία της Williams τα δύο προηγούμενα χρόνια. Η βρετανική ομάδα είχε εξελίξει μια ενεργή ανάρτηση που έκανε τα αυτοκίνητά της σχεδόν ανίκητα. Έτσι, η FIA, σε μια προσπάθεια να μειωθούν οι διαφορές μεταξύ των ομάδων και να αυξηθεί το θέαμα, απαγόρευσε ξαφνικά όλα τα ηλεκτρονικά βοηθήματα και στένεψε το πλάτος των ελαστικών. Το αποτέλεσμα ήταν τα αυτοκίνητα να γίνουν πολύ πιο επικίνδυνα, αφού δεν μπορούσαν πλέον να «βάλουν στο δρόμο» τη δύναμή τους.

Μετά την αποχώρηση του Alain Prost από την ενεργό δράση, ο μοναδικός Παγκόσμιος Πρωταθλητής στο grid ήταν ο Ayrton Senna. Ο Βραζιλιάνος, έχοντας κατακτήσει τρεις τίτλους με τη McLaren, άφησε την ομάδα για να μετακινηθεί στη Williams. Έμπειρος όσο λίγοι, επεσήμανε από νωρίς την επικινδυνότητα των νέων αυτοκινήτων σε όλες του τις συνεντεύξεις. Δυστυχώς, κανείς δεν τον άκουσε. Στις αρχές του 1994, ο Senna ήταν διψασμένος για νίκες και σε καταπληκτική φυσική και πνευματική κατάσταση.

Κατάφερε να φέρει τη Williams στην pole position στους δύο πρώτους αγώνες της χρονιάς, ξεπερνώντας τα όρια της σχεδίασης του αυτοκινήτου. Ένα αυτοκίνητο που, έχοντας βασιστεί υπερβολικά στα πλέον απαγορευμένα ηλεκτρονικά βοηθήματα, χωρίς αυτά ήταν δύσκολο και απρόβλεπτο. Παρ’ όλα αυτά, δεν κατάφερε να τερματίσει σε κανέναν από τους δύο πρώτους αγώνες. Έτσι, η πίεση κορυφωνόταν για τον τρίτο γύρο του πρωταθλήματος, το Grand Prix του San Marino, στην πίστα της Imola.

Η Imola

Αν και απέχει περισσότερα από 100 χιλιόμετρα από το San Marino, η πίστα της Imola, λίγο έξω από τη Bologna, φιλοξενεί το Grand Prix του κρατιδίου. Ο λόγος ήταν απλός: για να έχει η Ιταλία δύο αγώνες στο καλεντάρι της Formula 1. Όμως η Imola, που κατασκευάστηκε το 1953, ήταν ήδη ακατάλληλη για τις δυνατότητες και την ταχύτητα των σύγχρονων μονοθεσίων. Το τρομακτικό ατύχημα του Gerhard Berger το 1989 στο ίδιο σημείο δεν αξιολογήθηκε όσο θα έπρεπε. Η Ferrari του Berger χτύπησε στην Tamburello και τυλίχτηκε στις φλόγες προτού καν φτάσει βοήθεια, ενώ ο οδηγός ήταν αναίσθητος.

Ο Senna και ο πολύ καλός του φίλος Berger είχαν τότε συμφωνήσει να αναζητήσουν λύση για τη στροφή Tamburello. Μόλις έφτασαν το 1994, περπάτησαν μαζί από τα pits για να εξετάσουν το σημείο. Όμως, ακριβώς πίσω από τον τοίχο υπήρχε ποτάμι, κάτι που περιόριζε τις δυνατότητες επέμβασης. Όπως έχει πει σε συνέντευξή του ο Αυστριακός, ακόμα δεν μπορεί να καταλάβει πώς κανείς δεν σκέφτηκε τότε τη δημιουργία ενός “S” πριν από την στροφή. Κάτι που τελικά έγινε, δυστυχώς, μετά το χαμό του Senna.

Δείτε ακόμα: Ayrton Senna -Ο οδηγός φαινόμενο

Ο αγώνας του 1994

Τα προβλήματα άρχισαν από τις ελεύθερες δοκιμές της Παρασκευής 29 Απριλίου. Το μονοθέσιο του Rubens Barrichello απογειώθηκε στην έξοδο μιας αριστερής στροφής, χτύπησε στο συρματόπλεγμα πάνω από τα προστατευτικά ελαστικά και τούμπαρε. Ο νεαρός Βραζιλιάνος υπέστη κάταγμα στο δεξί του χέρι και ελαφρούς τραυματισμούς, αλλά σύντομα επέστρεψε στην αγωνιστική δράση.

Δυστυχώς, οι επόμενες δύο μέρες ήταν πολύ χειρότερες. Το Σάββατο, κατά τη διάρκεια των χρονομετρημένων δοκιμών, η Simtek του Αυστριακού Roland Ratzenberger έχασε ένα κομμάτι της αεροτομής της στην έξοδο της Tamburello, με αποτέλεσμα να πέσει με πολύ μεγάλη ταχύτητα στον τοίχο. Ο οδηγός μεταφέρθηκε στο ιατρικό κέντρο της πίστας και λίγα λεπτά αργότερα στο νοσοκομείο της Bologna, όπου άφησε την τελευταία του πνοή.

Ο Senna ήταν ο πρώτος που επισκέφτηκε τόσο τον Barrichello όσο και το σημείο του δυστυχήματος του Ratzenberger. Ο θάνατος του Αυστριακού τον συγκλόνισε βαθιά. Παρόλο που είχε ήδη βιώσει την απώλεια συναθλητών του, όπως του Elio de Angelis το 1986 στην πίστα Paul Ricard, το σοκ ήταν τεράστιο.

Μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Ratzenberger, ο Senna κλείστηκε στο motorhome της Williams και αργότερα επέστρεψε στο ξενοδοχείο. Δεν θα μάθουμε ποτέ αν σκέφτηκε πραγματικά να αποσυρθεί. Το μόνο βέβαιο είναι ότι το επόμενο πρωί πήγε στην πίστα.

Και λίγες ώρες αργότερα, έφυγε και ο ίδιος για πάντα.

Έγκλημα χωρίς τιμωρία

Τα ακριβή αίτια του δυστυχήματος του Senna παραμένουν ασαφή. Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως, μετά τη σύγκρουση, ένα μικρό εξάρτημα της ανάρτησης αποκολλήθηκε και διαπέρασε τη ζελατίνα του κράνους του. Χτύπησε στο πιο ευάλωτο σημείο του κρανίου και τον άφησε κλινικά νεκρό επί τόπου. Μεταφέρθηκε με ελικόπτερο στο νοσοκομείο της Bologna, όπου άφησε την τελευταία του πνοή το ίδιο απόγευμα.

Οι Ιταλοί διοργανωτές, φοβούμενοι την οικονομική καταστροφή, έσπευσαν να απομακρύνουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα τα τραυματισμένα σώματα, ώστε να μην αναγκαστούν να ακυρώσουν τον αγώνα. Στη δίκη που ακολούθησε για τον θάνατο του Senna ουσιαστικά δεν τιμωρήθηκε κανείς. Ίσως σε αυτό να συνέβαλε και η αμνησία του Damon Hill, που απάντησε «Δεν θυμάμαι» σε έξι κρίσιμες ερωτήσεις.

Ο μύθος του Ayrton Senna μεγαλώνει

Λίγοι άνθρωποι τιμώνται και αγαπιούνται όσο ο Ayrton Senna, ακόμη και τρεις δεκαετίες μετά τον θάνατό του. Παρόλο που έζησε μόλις 34 χρόνια, η παρουσία του παραμένει πανίσχυρη. Τα αναμνηστικά του πωλούνται ακόμη κατά εκατομμύρια, ενώ επίσημα fan clubs και ομάδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνεχίζουν να ανθούν.

Καθημερινά, επισκέπτες κάθε ηλικίας αφήνουν λουλούδια στον τάφο του στο κοιμητήριο Morumbi, κάτω από την επιγραφή «Nada pode me separar do amor de Deus» (Τίποτα δεν μπορεί να με χωρίσει από την αγάπη του Θεού).

Το Instituto Ayrton Senna, που ο ίδιος οραματίστηκε το 1993, συνεχίζει το έργο του, βοηθώντας εκατομμύρια παιδιά να αποκτήσουν εκπαίδευση και ευκαιρίες για ένα καλύτερο μέλλον.

Μάλιστα πέρυσι, στα 30 χρόνια από τον χαμό του, πραγματοποιήθηκαν ειδικές τιμητικές εκδηλώσεις σε διάφορες πίστες του κόσμου, με αποκορύφωμα το Grand Prix της Imola. Όλες οι ομάδες της Formula 1 τίμησαν τη μνήμη του, ενώ η Williams έφερε στο μονοθέσιό της το λογότυπο του Ayrton Senna, με το χαρακτηριστικό του κράνος. Παράλληλα, ξεκίνησε η παγκόσμια περιοδεία «Senna Tribute 2024», με εκθέσεις προσωπικών αντικειμένων του θρύλου, αρχίζοντας από το Sao Paolo.

Ένας Θρύλος που Συνεχίζει να Εμπνέει

Τριάντα χρόνια μετά τον θάνατό του, η μνήμη του Ayrton Senna παραμένει πιο ζωντανή από ποτέ. Το 2024, η οικογένειά του, σε συνεργασία με το Instituto Ayrton Senna και τις εκδόσεις Quatro Rodas, κυκλοφόρησε ένα νέο συλλεκτικό λεύκωμα, με σπάνιο φωτογραφικό υλικό και προσωπικές μαρτυρίες ανθρώπων που τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του.

Η Formula 1 τίμησε επίσης τη μνήμη του Ayrton σε ειδική τελετή στη διάρκεια του Grand Prix της Emilia-Romagna, στην πίστα της Imola, εκεί όπου το 1994 γράφτηκε το πιο τραγικό κεφάλαιο της ιστορίας του σπορ.

Σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του μύθου του έπαιξε και το ντοκιμαντέρ «Senna» του 2010, σε σκηνοθεσία Asif Kapadia, που έφερε τη συγκλονιστική ιστορία του σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και θεωρείται σήμερα ένα από τα σπουδαιότερα αθλητικά ντοκιμαντέρ όλων των εποχών.

Τον περασμένο Νοέμβριο το Netflix παρουσίασε την παραγωγή της δραματοποιημένης σειράς “Senna”, η οποία καταγράφει τη διαδρομή του Ayrton από τα πρώτα του βήματα στην Ευρώπη μέχρι το 1994. Με πρωταγωνιστή τον Βραζιλιάνο ηθοποιό Gabriel Leone, η σειρά αναμένεται να φέρει τον μύθο του Senna κοντά και σε μια νέα γενιά φιλάθλων.

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει και στη μοναδική τριλογία του Έλληνα συγγραφέα και δημοσιογράφου Βασίλη Τσακίρογλου για τον Ayrton Senna. Με δύο εκτενέστατους και αναλυτικούς τόμους, καθώς και ένα πιο σύντομο «συνοπτικό» βιβλίο, ο Τσακίρογλου παρουσιάζει το πιο πλήρες και τεκμηριωμένο έργο που έχει γραφτεί στην ελληνική γλώσσα για τον Βραζιλιάνο θρύλο. Ένα έργο-αναφορά για κάθε φίλο της Formula 1 και της ιστορίας του σπορ.

Ο Ayrton Senna συνεχίζει να εμπνέει και να συγκινεί, εντός και εκτός πίστας . Όπως ακριβώς έκανε σε κάθε γύρο της σύντομης, αλλά θρυλικής καριέρας του.

Ένας διαφορετικός Πρωταθλητής

Στα στατιστικά υπάρχουν οδηγοί με περισσότερα Πρωταθλήματα και νίκες. Όμως κανείς δεν κατείχε το μοναδικό χαρμάνι πνευματικής δύναμης, πίστης και οδηγικού ταλέντου που διέκρινε τον Ayrton Senna.

Η τεράστια επίδρασή του στο άθλημα έγινε ξανά εμφανής πέρυσι, όταν ο Lewis Hamilton δήλωσε πως ο Senna ήταν ο μοναδικός λόγος που άρχισε την καριέρα του, προσθέτοντας ότι κάθε φορά που οδηγεί τον νιώθει κοντά του. Λόγια που επιβεβαιώνουν πως το άστρο του Ayrton Senna συνεχίζει να φωτίζει γενιές οδηγών.

Ο Senna μπορούσε να πηγαίνει τα αυτοκίνητα πέρα από τα όριά τους, ανακαλύπτοντας τρόπους να κερδίζει δέκατα του δευτερολέπτου εκεί όπου άλλοι δεν τολμούσαν. Κι όταν άνοιγαν οι ουρανοί και η πίστα γινόταν θάλασσα, τότε αναδεικνυόταν αξεπέραστος.

Οι κόντρες του, ιδίως με τον Alain Prost, εκτόξευσαν τη δημοτικότητα της Formula 1. Και παρόλο που η κατηγορία συνέχισε να μεγαλώνει, για πολλούς από εμάς ένα κομμάτι της Formula 1 έφυγε μαζί του για πάντα.

Ο Ayrton Senna έφυγε την Πρωτομαγιά του 1994, όντας πρώτος σε έναν αγώνα Grand Prix. Στη φυσική του θέση.

Και έτσι θα τον θυμόμαστε για πάντα: Άφθαρτο και στην κορυφή.