Το «Ναι» στον Τραμπ αλλάζει την Ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία

Η νέα συμφωνία ΗΠΑ–ΕΕ θα αποτρέψει την εμπορική σύγκρουση αλλά θα φέρει δασμούς 15% στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα. Ποιες είναι οι πραγματικές επιπτώσεις για την Ευρώπη, τους κατασκευαστές και τους πολίτες;

Η νέα εμπορική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ανακοινώθηκε μόλις πριν από λίγες ώρες, αποφεύγει την άμεση εμπορική σύγκρουση αλλά αφήνει πίσω της μια Ευρώπη υπό πίεση. Πώς ο δασμός 15% αλλάζει το μέλλον της αυτοκινητοβιομηχανίας, της οικονομίας και, ίσως, της ίδιας της ιδέας της Ενωμένης Ευρώπης.

Μια Συμφωνία για να αποφευχθεί η Καταιγίδα

Ύστερα από εβδομάδες έντονης διαπραγμάτευσης και σκληρής ρητορικής από την Ουάσινγκτον, ο Ντόναλντ Τραμπ και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατέληξαν σε μια συμφωνία που απέτρεψε την επιβολή δραματικών δασμών έως και 50% σε ευρωπαϊκά προϊόντα. Αντ’ αυτού, συμφωνήθηκε ένας «συμβιβαστικός» δασμός 15% για εξαγωγές από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ, που συμπεριλαμβάνει τα αυτοκίνητα.

Αυτός ο αριθμός ίσως δεν μοιάζει μεγάλος, όμως στην πράξη πρόκειται για μια ριζική αύξηση από τα προηγούμενα επίπεδα δασμών που κυμαίνονταν γύρω στο 1–2%. Η συμφωνία ήρθε υπό το βάρος της ανάγκης να αποφευχθεί μια εμπορική ρήξη που θα μπορούσε να βλάψει σοβαρά και τις δύο πλευρές.

Η Ευρωπαϊκή Αυτοκινητοβιομηχανία σε Καθεστώς Συναγερμού

Ο κλάδος που επηρεάζεται ίσως περισσότερο από κάθε άλλον είναι αυτός της αυτοκινητοβιομηχανίας. Η Ευρώπη βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εξαγωγές πολυτελών μοντέλων από τη Γερμανία, τη Σουηδία και την Ιταλία.

Με τη νέα συμφωνία, κάθε εξαγωγή ευρωπαϊκού αυτοκινήτου προς τις ΗΠΑ επιβαρύνεται με 15% επιπλέον κόστος. Αυτό σημαίνει είτε αύξηση των τιμών για τον Αμερικανό καταναλωτή, είτε μείωση του κέρδους για τον Ευρωπαίο κατασκευαστή. Στην πραγματικότητα, θα συμβούν και τα δύο.

Η Volkswagen έχει ήδη ανακοινώσει μείωση των προβλεπόμενων κερδών της κατά 1,3 δισ. ευρώ για το πρώτο εξάμηνο του 2025. Η Audi αναθεώρησε προς τα κάτω τα προσδοκόμενα αποτελέσματα της, επικαλούμενη ξεκάθαρα τους αμερικανικούς δασμούς ως αιτία. Η Mercedes-Benz, που διαθέτει ήδη εργοστάσια στις ΗΠΑ, σχεδιάζει αύξηση της παραγωγής εκεί, ενώ εταιρείες όπως η Volvo και ο Όμιλος Stellantis βρίσκονται αντιμέτωπες με δύσκολες αποφάσεις: να μεταφέρουν παραγωγή, να μειώσουν όγκο εξαγωγών ή να περιορίσουν θέσεις εργασίας στην Ευρώπη.

Μια Συμφωνία Με Πολιτικό Τίμημα

Παρόλο που η συμφωνία απέτρεψε την κρίση, δεν έγινε αποδεκτή με ενθουσιασμό από όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Επιπλέον η συμφωνία περιλαμβάνει, εκτός από τους δασμούς, και ρήτρες υποχρεωτικών επενδύσεων: η ΕΕ δεσμεύεται να επενδύσει 600 δισεκατομμύρια δολάρια στην αμερικανική οικονομία και να αγοράσει προϊόντα ενέργειας αξίας 750 δισεκατομμυρίων. Οι όροι αυτοί θεωρούνται από πολλούς δυσανάλογοι σε σχέση με τα αντισταθμιστικά οφέλη για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.

Ο Καταναλωτής Στο Περιθώριο

Για τον μέσο Ευρωπαίο πολίτη, οι αλλαγές δεν θα φανούν άμεσα στο τιμολόγιο του συνεργείου ή στις εκθέσεις αυτοκινήτων. Ωστόσο, τα βαθύτερα αποτελέσματα της συμφωνίας θα γίνουν ορατά σταδιακά. Όταν οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες αρχίζουν να περικόψουν επενδύσεις ή να μεταφέρουν παραγωγικές μονάδες εκτός Ευρώπης, αυτό έχει επίπτωση στις θέσεις εργασίας, στους προμηθευτές, και τελικά στη συνολική οικονομία.

Ταυτόχρονα, οι αυξημένοι δασμοί και το κόστος παραγωγής περιορίζουν την ευελιξία για ανάπτυξη και καινοτομία, οδηγώντας τις εταιρείες σε πιο συντηρητικές στρατηγικές. Μια τέτοια μεταστροφή ενδέχεται να επηρεάσει και τον ρυθμό μετάβασης σε ηλεκτρικά και βιώσιμα οχήματα, κάτι που η Ευρώπη θεωρούσε προτεραιότητα.

Η Μεγάλη Εικόνα: Συμφωνία ή Υποχώρηση;

Αν και η συμφωνία παρουσιάστηκε ως διπλωματική επιτυχία, ορισμένοι την περιγράφουν ως ένα «αναγκαίο κακό». Μια υποχώρηση της Ευρώπης μπροστά στην οικονομική ισχύ των ΗΠΑ. Το πλαίσιο της συμφωνίας αφήνει πολλά ερωτήματα ανοιχτά: Τι θα συμβεί αν η ΕΕ δεν εκπληρώσει τις οικονομικές δεσμεύσεις; Θα επιστρέψουμε σε ακόμα σκληρότερους δασμούς; Πόσο πολιτικά και θεσμικά ανθεκτική είναι μια ένωση που αναγκάζεται να υπογράφει τέτοιες συμφωνίες υπό πίεση;

Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι η σχέση ΕΕ–ΗΠΑ εισέρχεται σε μια νέα εποχή.

Αν οριστικοποιηθεί αυτή η συμφωνία δεν θα είναι απλώς μια εμπορική πράξη. Θα είναι μια νέα πραγματικότητα για την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία, τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και, τελικά, για όλους μας.