Μικροκινητικότητα: οχήματα και νομοθεσία

Η μικροκινητικότητα μπήκε στη ζωή μας πρόσφατα και πολύ απότομα. Έτσι μας έφερε μπροστά σε πολλά νομικά και άλλα ζητήματα.

Η γενιά μας δεν μεγάλωσε με πατίνια, όπως η προηγούμενη, αλλά με ποδήλατα. Όμως και τα πατίνια της προηγούμενης γενιάς δεν θυμίζουν σε τίποτα τα σημερινά. Σήμερα η νέα τάξη πραγμάτων, χωροταξικά, οικονομικά αλλά και οικολογικά έχουν φέρει στη ζωή μας νέους όρους και νέα μέσα μεταφοράς. Και η απόκτηση ενός μέσου προσωπικής μετακίνησης είναι πιο ελκυστική από ποτέ. Σε αυτό βοηθά και το κράτος με το πρόγραμμα επιδότησης αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων «Κινούμαι Ηλεκτρικά». Στις λίστες του οποίου βρίσουμε ηλεκτρικά ποδήλατα, πατίνια, mobility scooters, skates και Microcars. Τα τελευταία είναι τα πολύ μικρά ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Τα οποία μάλιστα οδηγούν παιδιά από 16 ετών με δίπλωμα μοτοσυκλέτας 50 κ.εκ. Και κάπως μπάινουμε σε καταστήματα που ως τώρα αγοράζαμε υπολογιστές και χαρτικά και βγαίνουμε με ηλεκτροκίνητα οχήματα.

Mobility scooters, scates και ηλεκτρικά πατίνια

Τα mobility scooters είναι τα λιγότερο διαδεδομένα στην Ελλάδα, αλλά πολύ γνωστά σε άλλες χώρες. Κυρίως στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού. Είναι εκείνα τα μικρά οχήματα τριών ή τεσσάρων τροχών στα οποία ο οδηγός είναι καθιστός. Τα προτιμούν συνήθως άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας ή άτομα που προσωρινά ή μόνιμα δεν μπορούν να περπατήσουν μεγάλες αποστάσεις. Δεν είναι αναπηρικά οχήματα και δεν απευθύνονται σε ΑΜεΑ.

Δίνουν τεράστιες δόσεις αυτονομίας, αφού χωρούν εύκολα μέσα σε καταστήματα και ανελκυστήρες. Ενώ τα μεταφέρουν εύκολα τα λεωφορεία και άλλα ΜΜΜ, ακριβώς όπως τα αναπηρικά αμαξίδια. Επιπλέον βρίσκουμε και πτυσσόμενα που μπαίνουν στον χώρο αποσκευών ενός μεσαίου αυτοκινήτου. Η μόνη δυσκολία στην Ελλάδα είναι η μη φιλική προς τα εμποδιζόμενα άτομα σχεδίαση και χρήση των δημόσιων χώρων. Τα πεζοδρόμια είναι στενά, με εμπόδια, συχνά χωρίς ράμπες ή με παρκαρισμένα αυτοκίνητα και μοτοσυκλέτες. Μερικά mobility Scooters είναι στην λίστα του προγράμματος «Κινούμαι ηλεκτρικά» και η αγορά τους επιδοτείται. Βέβαια η καταβολή θα έρθει πολλούς μήνες μετά την αγορά.

Τα ηλεκτρικά πατίνια και τα skates απευθύνονται σε μικρότερες ηλικίες. Και με μια μικρή έρευνα θα βρούμε εκατοντάδες διαφορετικά μοντέλα. Κατάλληλα για διαφορετικές ηλικίες και ανάγκες. Βέβαια μαζί με την αυτονομία και την ισχύ μεγαλώνει και η μπαταρία τους. Έτσι είναι πιο βαριά και δύσχρηστα όταν θα πρέπει να τα μεταφέρουμε με τα χέρια σε εμπόδια όπως οι σκάλες. Αλλά δίνουν ευελιξία και ευκολία σε μικρές καθημερινές μετακινήσεις, τουλάχιστον όσο ο καιρός το επιτρέπει. Οι τιμές έχουν μεγάλο εύρος ανάλογα με το μοντέλο και τις δυνατότητας του. Και βέβαια, όπως όλα τα οχήματα θέλουν μια στοιχειώδη συντήρηση σε ελαστικά, τακάκια κ.α.

Τέλος τα ηλεκτροκίνητα πατίνια ανήκουν νομικά σε κατηγορίες. Σύμφωνα με την επίσημη εργοστασιακή τελική ταχύτητα τους. Και κάθε κατηγορία έχει συγκεκριμένους κανόνες για την ηλικία του οδηγού και τον τρόπο χρήσης.

Μικροκινητικότητα και νομικά στην Ελλάδα

Τα ηλεκτρικά οχήματα μικροκινητικότητας ήρθαν στην Ελλάδα πριν το κράτος φτιάξει ένα νομικό πλαίσιο για την κυκλοφορία τους. Έτσι, μετά τα πρώτα ατυχήματα, ήρθε ο νόμος 4784/2021. Ο οποίος έκανε τροποποιήσεις στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και έθεσε κανόνες για τη χρήση και εκμετάλλευση των «Ελαφρών Προσωπικών Ηλεκτρικών Οχημάτων» (Ε.Π.Η.Ο.). Ο ωόνος διαχωρίζει αυτά τα οχήματα σε τρείς κατηγορίες.

Στην πρώτη κατηγορία είναι τα οχήματα των οποίων η ταχύτητα δεν υπερβαίνει τα 6 χλμ./ώρα. Αυτά αντιμετωπίζονται από το νόμο ως «πεζοί» και κινούνται στα πεζοδρόμια ή προαιρετικά στους ποδηλατοδρόμους. Ενώ οι οδηγοί θα πρέπει να είναι άνω των 12 ετών και να δίνουν πάντα προτεραιότητα στους πεζούς.

Στην δεύτερη κατηγορία είναι τα οχήματα με μέγιστη ταχύτητα από 6  έως 25 χλμ./ώρα. Αυτά ο νόμος τα βλέπει ως ποδήλατα και οι οδηγοί τους έχουν υποχρέωση να τηρούν τον Κ.Ο.Κ. Απαγορεύεται να κινούνται στα πεζοδρόμια. Και αν υπάρχει ποδηλατοδρόμος έχουν υποχρέωση να είναι μόνο εκεί. Οι οδηγοί πρέπει να είναι τουλάχιστον 15 ετών, δεν είναι απαραίτητη άδεια οδήγησης, όμως πρέπει να έχουν μαζί τους νόμιμο έγγραφο ταυτοποίησης. Και να φορούν προστατευτικό κράνος το οποίο (φυσικά) θα είναι στο σωστό μέγεθος και δεμένο.

Στην τελευταία κατηγορία είναι τα οχήματα που μπορούν να υπερβούν τα 25 χλμ./ώρα. Αυτά είναι για χρήση αποκλειστικά στον δρόμο και τηρούν φυσικά τον Κ.Ο.Κ. Ένώ απαγορεύεται να κυκλοφορούν σε δρόμους με όριο ταχύτητας άνω των 50 χλμ/ώρα.

Επιπλέον απαιτήσεις

Ασφαλώς ο νόμος λέει ότι όλα τα Ε.Π.Η.Ο. πρέπει να έχουν εύχρηστο, άμεσο και αποτελεσματικό σύστημα πέδησης. Επίσης, με εξαίρεση την πρώτη κατηγορία, θα πρέπει να έχουν λευκό ή κίτρινο φως εμπρός και κόκκινο φως και ανακλαστικό στοιχείο στο πίσω μέρος καθώς και τουλάχιστον ένα ανακλαστικό σε κάθε πλευρά.

Ακόμα δεν έχουν λυθεί όλα τα νομικά θέματα γύρω από την χρήση των Ε.Π.Η.Ο. Όπως η αστική ευθύνη του οδηγού και των εταιρειών ενοικίασης σε περίπτωση ατυχήματος. Αλλά κάποιες ασφαλιστικές εταιρείες διαφημίζουν ότι έχουν ειδικά προγράμματα για ηλεκτρικά πατίνια και ποδήλατα.